کم خونی:
کمبود آهن و کم خونی ناشی آن ازمشکلات عمده تغذیه ایی و بهداشتی در کشور و مهمترین نوع کم خونی تغذیه ای در کودکان و زنان در سنین باروری است. تعداد یا اندازه گلوبولهای قرمز یا مقدارهموگلوبین موجود درخون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن بین خون و سلول ها دچار اختلال می شود .
کمبود آهن و کم خونی فقر آهن چیست؟
- اگر برای ساختن گلبول های قرمز خون ، آهن به مقدار کافی در دسترس نباشد، ابتدا فرد از ذخایر آهن بدن خود استفاده می کند.
- اگر کمبود آهن ادامه پیدا کند ذخایر آهن بدن تخلیه می شود و کم خونی فقر آهن بروز می کند.
- آهن اساسی ترین ماده اولیه برای ساختن گلبولهای قرمز خون است.
- علاوه بر آهن مواد دیگری ازجمله اسید فولیک، ویتامین B6 ، ویتامین B12، ویتامین C و … برای خونسازی لازم است که باید از طریق رژیم غذایی روزانه تامین شود.
عوارض ناشی از کم خونی فقر آهن در کودکان سنین مدرسه و نوجوانان:
- تاخیر رشد خفیف در کودکان زیر ۲ سال و درمان آن موجب افزایش سرعت رشد می شود
- افزایش شیوع کم خونی فقر آهن در دوران بارداری و به دنبال آن افزایش مرگ و میر مادران و افزایش و تولد نوزادان کم وزن و نارس
- کاهش قدرت یادگیری وافت تحصیلی دانش آموز (کاهش ضریب هوشی (۵ تا ۱۰ امتیاز)
- افزایش میزان ابتلا به بیماریهای عفونی
- احساس خستگی و ضعف (دوری ازورزش و فعالیتهای بدنی)
- تغییرات رفتاری به صورت بی حوصلگی و بی تفاوتی
علل ایجاد کم خونی فقر آهن در دوران مدرسه:
- مصرف نا کافی مواد غذایی آهن دار
- جذب ناکافی آهن (در اثر اسهال، کاهش ترشح اسید معده، مشکلات گوارشی یا تداخلات داروئی – داروهایی مثل سایمتیدین، پانکراتین، رانیتیدین و تتراسایکلین)
- جایگزین شدن غذاهای غیر خانگی بجای مصرف غذاهای خانگی
- خونریزی های شدید عادت ماهیانه در دختران نوجوان
- هیجانهای عصبی دوران بلوغ که معمولا منجر به بی اشتهایی می شود
- مصرف چای همراه با غذا و یا بلافاصله پس از غذا
- مصرف نانهایی که در تهیه آنها بجای خمیر مایه یا خمیر ترش جوش شیرین بکار رفته و در نتیجه خمیر آنها ور نیامده و حاوی اسید فیتیک می باشد که مانع از جذب آهن می شود
- آلودگی های انگلی مانند شیستوزومیا و کرم قلابدار و ژیاردیا نیز موجب بروز کم خونی فقر آهن می شوند
- عادات غلط غذایی
- بارداری مکرر
- شروع نکردن به موقع غذای تکمیلی
- افزایش نیاز به آهن (برای افزایش حجم خون در دوران نوزادی، نوجوانی، بارداری و شیر دهی)