بررسی گازهای خون شریانی (A .B.G) ـ Arterial Blood Gases :
اطلاع از وضعیت گازهای خون شریانی بیمار ، دانستن معیاری از وضعیت تنفسی و اسید و باز و نیز چگونگی پاسخ به درمان و مراقبت خواهد بود . با تجزیه و تحلیل نتایج آزمایش(A .B.G) می توان تعادل اسید و باز را در بیمارارزیابی کردو کیفیت اکسیژناسیون را تعیین نمود. اگر چه تجویز دارو و درمان طبی عدم تعادل اسید و باز به عهده پزشک است ولی پرستاران اقدامات زیر را باید انجام دهند:
- تشخیص وضعیت گازهای خونی بیمار و جلوگیری از ایجاد عدم تعادل انها
- تشخیص علایم و نشانه های اختلال اسید و باز در بیمار
- اجرای اقدامات درمانی تجویز شده توسط پزشک معالج ونظارت بر پاسخ بیمار نسبت به آنها
- انجام اقدامات پرستاری از بیمار مبتلا به اختلال در گاز های خونی و اسید و باز
مکانیسم های فیزیولوژیک برای تنظیم تعادل اسید و باز:
- متابولیسم طبیعی بدن دائما در حال تشکیل اسید است
- در عین حال، میزان غلظت یون هیدروژن مایعات بدن در یک محدوده ثابت قرار دارد
در این روند اسید های به وجود آمده توسط سه سیستم فیزیولوژیک دفع می شود:
- سیستم تامپونی (بافری)
- سیستم تنفسی
- سیستم کلیوی
سیستم تامپونی (Chemical Buffers):
بافرهای شیمیایی، (موادی هستند که با جذب و یا آزاد کردن یون هیدروژن مانع تغییر عمده در PH مایعات بدن می شود . بافرهای شیمیایی به سرعت از تغییرات شدید یون هیدروژن جلوگیری می کنند. این سیستم طی مدت ۴ تا ۵ ساعت به حداکثر کارایی خود می رسد. هر بافر دارای یک جزء اسیدی (که میتواند یون هیدروژن آزاد کند) و یک جزء نمکی ( که می تواند یون هیدروژن از محیط بردارد ) است . بافرهای مهم پروتئین ها و فسفات ها که نقش عمده ای در برقراری تعادل PH در داخل سلول بازی می کنند بی کربنات و اسید کربنیک در محیط خارج سلول عمل می کنند.