هنروتمدن اسلامی در دوران قاجار:
مقدمه بدیهی است که اقوام وملل جهان در آشنایی با هنر و بهروری از آن تقدم وتاخر دارند. ایرانیان و رومیان،سده ها پیش از ظهور اسلام با هنر آشنا شده بودند وهر یک از این دو قوم،هم زمان با ظهور اسلام، سنتهای هنری چند صد ساله داشتند. وقتی سخن از هنر اسلامی در میان است، ایران وایرانی جایگاهی ویژه در رشد واعتلای آن دارد،از سده چهارم هجری تا آغاز سده دهم هجری که قیام صوفیان صفوی آغاز شد، ایران مهد هنر وهنرافرینی در جهان اسلام بود. عربستان پیش از اسلام،از نظر هنری به استثنای خط عربی که بالقوه آمادگی پذیرش زینتها را یافت، از درون مایه چندانی برخوردارنبود.
هنر نقاشی دوره قاجار و منیعالملک:
برخی محققان ایران، دوران قاجار را سرزمین نقاشیها نامیدهاند چرا که در این دوران، نقاشیهای دیواری و تابلوها در تمام نقاط کشور در منازل اعیانی تا قصرهای قاجاری پراکنده بودند چنان وسعتی که در هیچ زمان دیگری سابقه نداشته است از این رو میتوان گفت نقاشیهایی با این وسعت و کثرت چه از نظر تعداد و چه از حیث ابعاد، در دیگر ادوار هنر ایران دیده نمیشوند در این دوره نقاشیها جزیی از بدنه ساختارهای درباری، دولتی و منازل اشرافی بودهاند که در گوشه و کنار کشور ساخته میشدند.
موضوع هنر نقاشی دوره قاجار و منیعالملک:
- تاریخی
- ادبی
- اساطیری
- شکار
- جنگ
- پرتره
و موضوعات مذهبی بوده که اغلب به اندازه طبیعی ترسیم میشدند گاه این اشتیاق ثبت تصاویر در کنار نقش برجستههای ساسانی جلوهگر شده است و نکته برجسته اینکه، برای اولین بار نقاشی ایرانی در قید سنتیهای شرق دور، با چشم بادامی و صورتهای مدور آزاد شده و چهرهها کاملاً ایرانیاند در تشریح این گذار سنن مکاتب قبلی به سبکی جدید که آن را میتوان سبک دربار قاجار دانست.
علم موسیقی:
در دوره عباسیان و همزمان با اوجگیری نهضت ترجمه، کتابهای موسیقی ایران و هند و یونان نیز ترجمه شد و خلفای عباسی در ترویج و توسعه فن موسیقی و دانش آن کوشیدند. خلفای عباسی در این راه، بویژه از دانشمندان و ادیبانکه آثار موسیقایی آنها بیشتر بر پایه علمی استوار بود کمک میگرفتند. سهم دانشمندان ایرانی در گسترش دانش موسیقی در این دوره، ممتاز و چشمگیر است. آنها که به زبانهای رایج عهد ساسانی آشنایی کامل داشتند، آثار مکتوب درباره موسیقی متعلق به عهد ساسانی را، به زبان عربی برگردانده، خود در بسط و توسعه موسیقی علمی و ابداع و تکمیل سازهای موسیقی، کتب سودمندی به نگارش درآوردند.