مونوکسید کربن (Carbon monoxide)، با فرمول شیمیایی CO،گازی است که بر اثر سوختن ناقص کربن به وجود می‌آید. این گاز بسیار سمی است اما رنگ و بوی خاصی ندارد. به همین دلیل کربن مونوکاسید قاتل نامرئی نامیده می‌شود. میل ترکیبی کربن مونوکسید با هموگلوبین خون حدود ۲۰۰ برابر بیشتر از میل ترکیب گاز اکسیژن است. در خون انسان حدود ۵ درصد کربن مونوکسید وجود دارد اما اگر این مقدار به ۲۰ درصد برسد باعث مرگ خواهد شد.
تاثیر مونو اکسید کربن بر انسان:
وقتی کربن مونوکسید وارد سیستم تنفسی شخصی شود بلافاصله با گلبول های قرمز شخص وارد واکنش شده و باعث می‌شود که اکسیژن کمتری به اعضای بدن برسد که اولین عارضه این مسئله در ابتدا سوزش چشم ها و پس از سپری شدن زمانی بین ۱ الی ۲ ساعت بسته به غلظت گاز کربن مونواکسید موجود در مکان فرد احساس خواب آلودگی و خستگی مفرط می‌کند. در این حالت اعضای بدن گِزگِز کرده و اگر بدن شخص حساس باشد دچار خونریزی بینی می‌شود. اگر شخص سعی کند سرپا بایستد دچار سرگیجه به همراه حالت تهوع شده و چشم ها در این حالت اغلب سیاهی می‌رود. در ادامه ممکن است شخص دچار بیهوشی شود. البته روند تمام این عوامل بستگی دارد به شرایط فیزیکی بدن فرد و شرایط محل سکون و البته عواملی از جمله شرایط زندگی فرد مورد نظر از جمله سیگاری بودن محیط کاری و … که باعث تغییر در عملکرد ریه ها و سایر نقاط بدن بستگی دارد اما باز هم نتایج و روند مسمومیت در افراد مختلف با تمام شرایط بالا باز هم متغیر است و حتمی نیست.
احتیاط را همیشه به خاطر داشته باشید. بعضاً دیده و شنیده هایی حاکی از اقدام عمدی افراد در معرض خطر مسمومیت ثابت کرده که دلایلی از جمله خودکشی با این گاز به ثبت رسیده پس اگر فرزند برادر خواهر یا هر فردی که دلایل یا شرایط نابهنجاری را تجربه کرده‌اند در گروه مسمومیت یا مرگ ناشی از استشمام این گاز قرار دارند. این افراد را تنها رها نکنید و سرکشی و مراقبت را فراموش نکنید. یکی از نشانه های مسمومیت با کربن مونوکسید این است که وقتی شخص محیط خود را تغییر می‌دهد بهبود یافته و در قرار گرفتن مجدد در محیط دچار حالات قبلی می‌گردد. اگر غلظت کربن مونوکسید در خون بیشتر از ۳۰ درصد شود ضربان قلب شخص نیز افزایش می‌یابد. در غلظت‌های بیش از ۴۰ درصد اختلالت حرکتی، سرگیجه، کاهش حافظه و ناتوانی در حرکت اندام‌ها می‌شود. تمامی وسایل و دستگاه هایی که وظیفه سوزاندن چیزی را به عهده دارند (مانند یک بخاری گازی یا نفتی، یک آب‌گرم‌کن یا حتی موتور یک خودرو) تا حدودی مونواکسیدکربن تولید می‌کنند، میزان این تولید به شرایط احتراق (سوختن) بستگی دارد.
هرچه میزان اکسیژن در هنگام سوختن کمتر باشد بخش بیشتری از کربن‌ها دچار ناقص سوزی می‌شوند و به جای دی‌اکسید کربن (CO۲) مونواکسیدکربن (CO) تولید می‌کنند. افرادی که در یک فضای سربسته در معرض استنشاق این گاز قرار می‌گیرند ابتدا احساس کرختی و خواب آلودگی می‌کنند و در صورتی که هرچه سریعتر مکان را ترک نکنند یا هوای تازه تنفس نکنند دچار بیهوشی و در نهایت خفگی می‌شوند. برای دوری از خطرات همین گاز است که مدام توصیه می‌شود برای بخاری های گازی منازل حتماً از دودکش های H استفاده شود. کربن مونوکسید از هوا سبکتر است و در قسمت های فوقانی محل های سرپوشیده بیشتر تجمع می‌کند. در کربن مونوکسید یک پیوند سه‌گانه کربن را به اکسیژن متصل می‌نماید که طول آن حدود ۱۱۲/۸ پیکومتر است.