مطالعات اجتماعی درس ۱۸ پنجم دبستان سفربه کربلا (۲):

آرامگاه مقدّس امام اوّل ما، امام علی (ع) در شهر نجف می باشد. حرم حضرت امام حسین (ع) و حرم حضرت ابوالفضل (ع) در شهر کربلا قرار دارد. یک هفته از سفر عماد می گذشت. رضا بی صبرانه منتظر بازگشت برادرش بود. او و خواهرانش دیده بودند که عماد چقدر مشتاق سفر کربلاست. برای همین، خیلی دوست داشتند بدانند که او آن یک هفته را چگونه گذرانده و از چه جاهایی دیدن کرده است.

روزی که قرار بود عماد از سفر برگردد، اعضای خانواده و بعضی از خویشان و دوستان برای استقبال از اوبه فرودگاه رفتند. رضا دلش می خواست از همان فرودگاه سؤال هایش را شروع کند ولی صبر کرد تا به خانه برسند و برادرش هم کمی استراحت کند. پس از نماز ظهر و خوردن ناهار، همه ی اعضای خانواده دور هم نشستند و منتظر شدند تا عماد برایشان حرف بزند. عماد سوغاتی هایی را که برای رضا و خواهرانش آورده بود به آن ها داد و بچّه ها هم تشکّر کردند.

• رضا پرسید: «شما از اینجا به بغداد پایتخت عراق رفتید؟»
• عماد گفت:«نه. ما در فرودگاه نجف از هواپیما پیاده شدیم و سه روز اوّل را در نجف بودیم. آرامگاه مقدّس امام اوّل ما، حضرت علی (ع)، در این شهر قرار دارد. در نجف وقتی به مهمان سرا رسیدیم، وسایلمان را در اتاق ها گذاشتیم؛ غسل زیارت کردیم و با وضو به حرم امام علی (ع) رفتیم. من در حرم امام علی (ع) برای همه دعا کردم. در روزهایی که در نجف بودیم، برای نمازخواندن به حرم می رفتیم. من در آنجا دعا کردم که به یاری خدا بتوانیم رفتار و گفتار امام علی(ع) را در زندگی خود سرمشق قرار دهیم.
• رضا گفت: من درباره ی زندگی حضرت علی (ع) و رویدادهای زمان ایشان مطالعه کرده ام.

جامعه ی اسلامی بعد از پیامبر ـ خلافت ابوبکر:

پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام حضرت محمّد (ص)، میان گروه هایی از مسلمانان، بر سر جانشینی) خلافت آن حضرت اختلاف پیدا شد. البتّه پیامبر اکرم (ص) در آخرین سفرشان به مکّه، در محلّی به نام غدیر خُم، حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین خود معرّفی کرده بودند. بنابراین، گروهی حضرت علی(ع) را جانشین آن حضرت می دانستند. سرانجام، ابوبکر به خلافت انتخاب شد. گروهی از مردم با ابوبکر بیعت کردند؛ یعنی، با او پیمان بستند که از دستوراتش پیروی کنند. حضرت علی (ع) و یارانش برای اینکه در میان مسلمانان اختلاف ایجاد نشود، سکوت کردند.

خلافت عمر و عثمان:

بعد از ابوبکر، عمر خلیفه شد. در زمان عمر، مسلمانان سرزمین های زیادی از جمله ایران را به قلمرو اسلام افزودند. عمرپس از ده سال خلافت، توسّط یکی از مخالفانش مجروح شد و چند روز بعد درگذشت. پس از عمر، عثمان به خلافت رسید. در زمان خلافت او بعضی از حاکمان شهرها به مردم ستم می کردند. مردم از عثمان خواستند تا آن حاکمان را از کار برکنار کند ولی او به خواسته ی آن ها توجّهی نکرد. سرانجام، گروهی از مخالفان، خانه ی عثمان رامحاصره کردند و او را کشتند.

خلافت حضرت علی(ع):

پس از کشته شدن عثمان، مسلمانان با خواهش و اصرار از حضرت علی (ع) خواستند که خلافت را بپذیرد و با اشتیاق با حضرت علی (ع) بیعت کردند. حضرت علی(ع) شهر کوفه را که در عراق قرار داشت مرکز خلافت خود قرار دادند. آن حضرت همانند محرومان و مستضعفان زندگی ساده ای داشتند؛ برای اجرای عدالت تلاش می کردند و دست ستمگران را از بیت المال کوتاه کردند. به همین دلیل، با شروع خلافت حضرت علی (ع) و آشکارشدن شیوه ی حکومت وی، برخی از سودجویان بیعت خود راشکستند و به مخالفت و جنگ با آن حضرت پرداختند امّا سرانجام، شکست خوردند.